Schijnzelfstandigheid als zzp’er: wat wordt daarmee bedoeld?

Schijnzelfstandigheid is een veelbesproken term in het nieuws. Het komt terug bij berichten over de nieuwe zelfstandigenwet voor zzp’ers. En over de handhaving van de oude wet DBA. Wat houdt deze term precies in? Wanneer is er sprake van schijnzelfstandigheid en hoe voorkom je dit? En waarom is dit verboden?

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid wil zeggen dat iemand werk doet onder het mom van zzp’er, maar waarbij hij eigenlijk niks meer is dan iemand in loondienst. Naast de term schijnzelfstandigheid spreekt men ook wel over ‘verkapt dienstverband’.

Waarom wordt verkapt dienstverband toegepast?

Soms wordt er bewust gekozen voor een dergelijke constructie, omdat hierbij de opdrachtgever geen belastingen hoeft te betalen. Daarmee is het voor hem goedkoper. Ook de schijnzelfstandige kan via deze constructie bepaalde voordelen behalen op fiscaal of juridisch gebied. Maar er zijn genoeg situaties waarbij beide partijen er geen verkeerde bedoelingen mee hebben. De Belastingdienst ziet echter vooral nadelen. Daardoor is er nu veel ophef over de handhaving van de wet DBA.

De voordelen voor een werkgever:

  • Een zzp’er heeft geen recht op bepaalde sociale zekerheden, zoals een WW of een pensioen. Hierdoor hoeft de werkgever minder premies te betalen.
  • De opdrachtgever hoeft geen loonbelasting te betalen.
  • Een zzp’er kan zomaar ‘ontslagen’ worden.


De voordelen voor de zzp’er kan zijn:

  • Het gebruik kunnen maken van fiscale voordelen, zoals de zelfstandigenaftrek.
  • Zich vrijer voelen als zzp’er, want ook hij kan makkelijker ‘weglopen’.

De nadelen van schijnzelfstandigheid

Maar er zijn zeker ook nadelen. Een zzp’er heeft immers geen recht op sociale zekerheden en zal dus geen pensioen opbouwen of geld doorbetaald krijgen als hij zichzelf hiervoor niet verzekerd heeft. De schijnzelfstandige heeft minder garantie op werk, want de werkgever kan hem immers zo vertellen dat hij geen werk meer voor hem heeft. Werkgevers kiezen nog weleens voor zzp’ers omdat dit minder geld kost en minder verplichtingen met zich meebrengt. De wet tegen schijnzelfstandigheid wil dat zzp’ers die eigenlijk functioneren als een werknemer beschermd worden.

Nadelen voor de Belastingdienst

Als beide partijen het hiermee eens zijn, dan zou je je af kunnen vragen waarom de overheid zich ermee gaat bemoeien. Maar er zijn meer redenen waarom schijnzelfstandigheid niet goed is. De belastingdienst loopt hiermee inkomsten mis en de zogenaamde zzp’ers maken misbruik van bepaalde regelingen. Deze belastinginkomsten zijn wel nodig om het sociale stelsel overeind te houden. Daarnaast kan het leiden tot oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt, waardoor het druk kan uitoefenen op de lonen en de arbeidsvoorwaarden.

Nieuwe regels voor zzp’ers in 2025

Om schijnzelfstandigheid tegen te gaan was de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) in het leven geroepen. Sinds begin 2025 wordt deze wet weer gehandhaafd. Het is de bedoeling dat een nieuwe wet meer duidelijkheid zal gaan bieden. Deze nieuwe wet heeft de naam VBAR (Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden) gekregen. Omdat deze wet nog even op zich laat wachten, werd besloten om alsnog de onduidelijke wet DBA te gaan handhaven.

Omdat ook de wet VBAR omstreden is, is er in april ’25 een nieuw wetsvoorstel ingediend: de Zelfstandigenwet.

Voorkomen van schijnzelfstandigheid

Een boete voor schijnzelfstandigheid krijgen is nu dus mogelijk. Schijnzelfstandigheid voorkomen is dan ook noodzakelijk en wordt door veel zzp’ers en werkgevers als een obstakel gezien. Ook daar waar van bijbedoelingen helemaal geen sprake is. Werkgevers durven minder snel een zzp’er in te huren. Natuurlijk met alle nadelige gevolgen van dien. Daar waar de arbeidsmarkt al krap is, wordt het nu nog erger. De nieuw ingediende wet zou hierin een oplossing kunnen bieden, omdat het meer ruimte en duidelijkheid biedt.

Wanneer ben je zzp’er?

Dan rijst natuurlijk meteen de vraag: wanneer ben je dan wel een zzp’er? Je bent een zzp’er als je een eigen bedrijf hebt en werkt voor meerdere opdrachtgevers. Je draagt zelf verantwoordelijkheid voor het genereren van inkomsten, administratie, marketing en de aangifte bij de belasting. Er zijn meerdere eisen waaraan je moet voldoen om ook echt als zelfstandige aangemerkt te worden. Hoe dit er precies uit gaat zien hangt nog even af van welke wet er aangenomen wordt en hoe deze wet definitief gaat worden. Op dit moment wordt er gekeken naar onderstaande feiten:

  • Hoe zelfstandig ben je in het uitvoeren van je werkzaamheden?
  • Hoeveel opdrachtgevers heb je? Je zou er in principe meerdere moeten hebben en een wisselend inkomen moeten hebben.
  • Investeer je in je bedrijf?
  • Wie loopt risico als er dingen fout gaan?
  • Is winst maken wel je doel?
  • Onderneem je wel actie om je bedrijf te laten bestaan? Wat doe je bijvoorbeeld om wel werk te houden en nieuwe klanten te vinden?

Verschillen tussen loondienst en zzp

Wat zijn de verschillen tussen loondienst en als zzp’er werken?

LoondienstZzp
Werkgever bepaalt hoe je jouw werkzaamheden uitvoertEen zzp’er bepaalt zelf hoe hij zijn taken uitvoert
Je wordt doorbetaald bij ziekte en vakantieJe wordt doorbetaald bij ziekte en vakantie
Je hebt een vast inkomenJe hebt geen vast inkomen
Je hebt geen vast inkomenJe moet zelf belastingen en verzekeringen regelen
PensioenopbouwJe moet zelf iets regelen voor je pensioen
Je moet zelf iets regelen voor je pensioenJe bent volledig verantwoordelijk
Recht op sociale zekerheden, zoals de WWGeen sociale zekerheden, tenzij je zelf voor verzekeringen zorgt
Vaste werktijden (meestal)In principe kan je dit zelf bepalen
OntslagbeschermingOvereenkomst kan snel beëindigd worden
Als werknemer loop je minder risico, wat een rustiger gevoel kan opleverenVeel zzp’ers roemen de vrijheid
ZZP’ers met een BV en schijnzelfstandigheid

Een BV oprichten als zzp’er en dan zo schijnzelfstandigheid uitsluiten? Een BV oprichten en je dan laten inhuren via die BV klinkt als een oplossing, maar dat is het niet. De Belastingdienst zal namelijk de feitelijke situatie beoordelen en kijkt daarbij niet naar de rechtsvorm. Ook in die gevallen zullen zij overgaan tot het uitdelen van boetes en eventuele naheffingen. Enkel om deze reden een BV oprichten is dus niet aan te raden. Dit geldt dus ook voor de andere rechtsvormen die je zou kunnen aangaan, zoals een VOF.

Foto van Auteur: Michel Verheij
Auteur: Michel Verheij

Vragen? Neem gerust contact met ons op via 023-2010502 of info@zpzaken.nl

Meer relevante artikelen

Alles wat je moet weten over de wet DBA

De wet DBA is niet nieuw, maar vanaf 1 januari 2025 zal er strenger gehandhaafd gaan worden. Tijd om als zzp’er stil te staan of jij wel voldoet aan de eisen van deze wet.

VBAR: Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden

De wet VBAR is de opvolger van de veelbesproken wet op dit moment: DBA. Waarom moet er een nieuwe wet komen? 

De beste oplossing voor jou als zzp'er​

Beroeps & bedrijfs

Unieke en hoge verzekerde bedragen met uitgebreide dekking, tegen een scherpe prijs. Zonder eigen risico en zeer flexibel.

Pensioen

Als zelfstandige ben je verantwoordelijk voor je eigen pensioen. Het is niet het eerste waar je aan denkt bij het uitvoeren van je werkzaamheden, maar het is wel belangrijk.

Zorgverzekering

Een goede gezondheid is belangrijk voor succesvol ondernemerschap. Daarom heeft ZP Zaken in samenwerking met Zorg en Zekerheid en Zilveren Kruis twee collectieve zorgpakketten opgesteld.

Mentale gezondheid

Als zzp’er is mentale fitheid is erg waardevol! Als je mentaal fit bent, kun je beter omgaan met uitdagingen en stress.

AOV advies & direct afsluiten

Doorbetaald worden als je ziek bent? Laat je adviseren over een arbeidsongeschiktheidsverzekering of sluit er direct één af.