Wet DBA: werkrelatie zzp’er en opdrachtgever

De wet DBA is niet nieuw, maar vanaf 1 januari 2025 zal er strenger gehandhaafd gaan worden. Tijd om als zzp’er stil te staan of jij wel voldoet aan de eisen van deze wet. Wat houdt deze wet DBA in en wat betekent dit voor jou, als zzp’er?

Updates:

15 juli 2025
Op 7 juli ’25 is het wetsvoorstel VBAR ingediend bij de tweede kamer. Met de eerdere kritiekpunten op de wet is er weinig gedaan. Bij het wetsvoorstel blijft het uitgangspunt staan dat ‘je werknemer bent, tenzij…’. Hierdoor zal de onduidelijkheid niet weggenomen worden. De nieuwe Zelfstandigenwet is hierin duidelijker. Hierbij gaat men juist uit van ‘je bent ondernemer, tenzij…’.

Naast de schijnzelfstandigheid wordt er ook gekeken naar een minimum uurtarief. Dit wordt gesteld op 36 euro per uur. Zzp’ers met een lager tarief moeten een sterkere rechtspositie krijgen. Zij kunnen dan makkelijker aantonen dat ze werknemer zijn en daarmee beroep doen op de rechten die daarbij horen.

De internetconsultatie van de nieuwe Zelfstandigenwet is op 23 juni afgerond. Ruim 500 reacties zijn binnengekomen. De Raad van State zal binnenkort een advies uitbrengen en daarna zal het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gaan.

26 februari 2025
De Hoge Raad heeft op 21 februari ’25 een uitspraak gedaan over het bepalen van schijnzelfstandigheid. De Hoge Raad vindt dat het ondernemerschap net zo zwaar moet wegen. Hierdoor wordt niet meer enkel jouw manier van werken beoordeeld, maar ook of je kan aantonen dat je ondernemer bent.

Dit standpunt is als antwoord gegeven op een juridische vraag van het gerechtshof. Het gerechtshof kan nu bepalen of zij dit standpunt mee gaan nemen.

Als het gerechtshof dit standpunt gaat volgen, dan wordt jouw ondernemerschap dus belangrijker dan dat het nu is. Hierdoor kan jij hetzelfde werk doen als een ander en toch gezien worden als een ondernemer. Het is te hopen dat hierdoor werkgevers minder bang zullen zijn om zzp’ers in te huren!

Onder andere de zorg wordt geraakt door de handhaving van de wet DBA. Een zzp’er die werkt binnen een bedrijf wordt al snel aangezien als een verkapte werknemer. De Hoge Raad besliste dus anders. Inbedding, zoals dat ook wel genoemd wordt, is geen doorslaggevend criterium voor het bepalen van schijnzelfstandigheid. Zij stellen dat je wel degelijk in een dienstverband kunt zitten en toch zelfstandig ondernemer kunt zijn.

De uitspraak van De Hoge Raad is (nog) niet bindend, maar geeft wel een duidelijke koers aan, wat gevolgen kan hebben. Ook voor de nieuwe wet VBAR.

7 januari 2025
Op 18 december 2024 is het handhavingsplan voor 2025 gepubliceerd. Hierdoor is het duidelijker geworden wat de zogenaamde ‘zachte landing’ inhoudt. Er zal gewerkt gaan worden met een ingroeimodel. Dat houdt in dat de wet DBA wel gehandhaafd zal worden, maar men zal niet verder teruggaan dan 1 januari 2025. Of men moet erachter komen dat er sprake is van kwaadwillendheid. Pas in 2030 kunnen de correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen weer opgelegd worden tot vijf jaar terug.

De ‘zachte landing’ wil ook zeggen dat er geen vergrijpboetes opgelegd zullen worden over 2025, mits de betrokken partijen wel aantoonbaar actie ondernemen om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Bij bedrijfsbezoeken zal de inspecteur overleggen wat betreft het inhuren van zelfstandigen. Er kan ook een bedrijfsonderzoek gestart worden.

Kortom: er zal minder streng gehandhaafd worden dan men oorspronkelijk aannam. Jannes van der Velde van Werkgeversvereniging AWVN heeft hier zo zijn bedenkingen bij. Deze onduidelijkheid en onvoorspelbaarheid kan zorgen voor onnodige onrust, zodat werkgevers geen zzp’ers meer durven in te huren. Aan de andere kant kan het er ook juist voor zorgen dat men denkt dat naleving niet noodzakelijk is en zal men het beleid niet aanpassen.

2 december 2024
Het AD meldt dat veel zzp’ers niet in loondienst willen gaan werken ondanks de strengere handhaving van de wet DBA per 1 januari. Ze willen dan liever via een detacheringsbureau gaan werken. Hierdoor stijgen echter wel de kosten voor de opdrachtgever. Met als gevolg dat de gehandicaptenzorg en het onderwijs vrezen voor financiële problemen! Maar er kan nog een groter rampscenario ontstaan. Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit van Tilburg, spreekt de hoop uit dat de zzp’ers in ieder geval wel actief blijven op de arbeidsmarkt. Het zou een ramp zijn als dit niet gebeurt en de mensen helemaal zouden stoppen! Daar waar men al kampt met te weinig personeel, zijn de problemen dan niet meer te overzien.

16 september 2024
Staatssecretaris Idsinga van Financiën laat weten dat in 2025 nog geen vergrijpboetes uitgedeeld zullen worden als aangetoond kan worden dat de bedrijven aan de slag zijn met het tegengaan van schijnzelfstandigheid.

4 september 2024
Uit een onderzoek van KNAB blijkt dat veel zzp’ers zich zorgen maken. Niet alleen omdat ze bang zijn dat ze als schijnzelfstandige gezien zullen worden, maar ook omdat bedrijven selecteren met de wet DBA in hun achterhoofd. Daarom zullen ze nu sneller kiezen voor een vaste werknemer of een uitzendkracht.

Wat is de wet DBA?

De betekenis van DBA is Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. Deze wet bestaat al sinds 2016 en verving toen de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie). Beide willen schijnzelfstandigheid tegengaan. Het doel van de wet DBA is dan ook dat er duidelijkheid is in de arbeidsrelatie. Een dergelijke relatie tussen werkgever en de zzp’er moet aan bepaalde regels voldoen. Alleen op papier zelfstandig zijn, maar eigenlijk verder als werknemer werkzaam zijn, is dus niet toegestaan!

Wat is het verschil tussen een werknemer in loondienst en een zzp’er?

Een werknemer (in loondienst) en een zzp’er kunnen ingezet worden voor dezelfde werkzaamheden. Wat maakt het dan uit of je loon krijgt of als zelfstandige dit doet? Het verschil zit in het afdragen van premies voor sociale zekerheid. Een werknemer in loondienst zal dit namelijk afdragen, terwijl een zzp’er dit niet doet. Hij hoeft alleen zorg te dragen voor zijn eigen sociale zekerheid. Daarnaast zal/kan een zzp’er gebruikmaken van bepaalde aftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek.

Waarom wet DBA?

De reden dat de overheid schijnzelfstandigheid wil tegengaan heeft te maken met deze afdrachten. Als er minder mensen bijdragen aan het socialezekerheidsstelsel zal de overheid met minder middelen het stelsel overeind moeten houden. Daardoor kan het moeilijk worden om juist de kwetsbare mensen in onze samenleving te helpen.

Ook wordt het als oneerlijke concurrentie gezien!

Wet DBA handhaving

Hoewel de wet op zich dus al langer in werking is, zal er vanaf 1 januari 2025 strenger gehandhaafd worden. Er geldt nu een handhavingsmoratorium, die vanaf die datum zal worden opgeheven. Dit geldt nog voor de oorspronkelijke wet DBA. Er is namelijk een nieuwe wet in voorbereiding: Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet VBAR).

Checklist Wet DBA: voldoe jij aan de wet?
Hoe weet je nu of je wel of niet in loondienst bent volgens de wet DBA? Je bent niet in loondienst als in ieder geval één van de volgende kenmerken voor jou geldt:

  • Je bepaalt zelf hoe je je werk doet. Er is dus geen gezagsverhouding tussen jou en de opdrachtgever.
  • Je kunt je werk ook door een ander laten doen!
  • Je krijgt geen loon. Dat wil zeggen dat je niet krijgt doorbetaald bij ziekte en dat je bijvoorbeeld geen vakantiegeld krijgt.
 

Naast deze drie kenmerken is het eveneens verstandig dat je minimaal drie verschillende opdrachtgevers hebt per jaar. Hiermee toon je namelijk ook al aan dat je niet afhankelijk bent van één opdrachtgever. Overigens is dit niet meer verplicht sinds 2016. Onder bepaalde voorwaarden mag je tegenwoordig met 1 opdrachtgever in zee gaan. Maar dan moet je dus wel overduidelijk voldoen aan de wet DBA!

Modelovereenkomst

Om goed vast te leggen dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid konden jullie gebruik maken van een modelovereenkomst. Sinds 6 september 2024 is dit niet meer mogelijk, omdat het schijnzelfstandigheid in de hand kan werken. Modelovereenkomsten die al lopen, blijven geldig tot ze afgelopen zijn, maar kunnen niet meer worden verlengd.

Wat betekent dit voor jou?
Op 1 januari 2025 zal er gehandhaafd gaan worden, maar de daadwerkelijke eisen veranderen verder niet. Het wordt natuurlijk wel veel verstandiger om aan alle eisen te voldoen. Je kunt gebruik maken van de site beoordeling arbeidsrelatie als je niet zeker weet of iets wel of niet als loondienst gezien moet worden.

De wetten rondom schijnzelfstandigheid

  • VAR. Tot 1 mei 2016 had je een VAR-verklaring nodig om aan te tonen dat je niet in loondienst was.
  • Wet DBA. Deze wet wordt gehanteerd sinds 1 mei 2016.
  • Opheffen van handhavingsmoratorium per 1 januari 2025. De belastingdienst kan vanaf die datum boetes en naheffingen gaan opleggen. Deze handhavingsmoratorium was direct ingesteld bij de invoering van de wet in 2016! Omdat er veel discussie was over de wet, stelde de toenmalige staatssecretaris van Financiën dit in om zo een overbruggingsperiode te bieden.
  • Wet VBAR. Wanneer deze wet nu werkelijk in werking zal treden is dus nog niet bekend. Het nieuwe wetsvoorstel VBAR moet het eenvoudiger maken om te weten of iemand wel of niet als zzp’er voor een bedrijf aan de slag kan. Daarbij zal er waarschijnlijk meer gekeken worden naar de werkzaamheden, investeringen en verantwoordelijkheden dan naar de persoon op zich. Ben je dus ondernemer, dan zegt dat nog niet genoeg.
Foto van Auteur: Michel Verheij
Auteur: Michel Verheij

Vragen? Neem gerust contact met ons op via 023-2010502 of info@zpzaken.nl

Meer relevante artikelen

Hoeveel opdrachtgevers moet je hebben als zzp’er?

In ondernemersland heerst de gedachte dat je minimaal drie opdrachtgevers moet hebben om aan de eisen te voldoen die de Belastingdienst stelt.

VBAR: Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden

De wet VBAR is de opvolger van de veelbesproken wet op dit moment: DBA. Waarom moet er een nieuwe wet komen? 

De beste oplossing voor jou als zzp'er​

Beroeps & bedrijfs

Unieke en hoge verzekerde bedragen met uitgebreide dekking, tegen een scherpe prijs. Zonder eigen risico en zeer flexibel.

Pensioen

Als zelfstandige ben je verantwoordelijk voor je eigen pensioen. Het is niet het eerste waar je aan denkt bij het uitvoeren van je werkzaamheden, maar het is wel belangrijk.

Zorgverzekering

Een goede gezondheid is belangrijk voor succesvol ondernemerschap. Daarom heeft ZP Zaken in samenwerking met Zorg en Zekerheid en Zilveren Kruis twee collectieve zorgpakketten opgesteld.

Mentale gezondheid

Als zzp’er is mentale fitheid is erg waardevol! Als je mentaal fit bent, kun je beter omgaan met uitdagingen en stress.

AOV advies & direct afsluiten

Doorbetaald worden als je ziek bent? Laat je adviseren over een arbeidsongeschiktheidsverzekering of sluit er direct één af.